Ślimaki - rodziny i gatunki cz.I

UCHOWCE

Nazywane też słuchotkami. Spłaszczone muszle uchowców charakteryzują się niewielką liczbą skrętów. Ostatni z nich ma szereg otworków służących do oddychania. Wewnętrzna powierzchnia muszli wyłożona jest opalizującą masą perłową i znajduje się tam odcisk przyczepu mięśnia. Mięczaki te szczelnie przylegają do skał i korali. Mają różne rozmiary, od małych do dużych, mogą być okrągłe lub owalne.

Występują prawie na całym świecie, najczęściej w wodach umiarkowanych. Wszystkie gatunki tej rodziny są roślinożerne. Żywią się głównie algami.

Wybrane gatunki:

Abalon Czerwony 

Haliotis Asinina

PLEUROTOMARIE

Bardzo rzadko spotykane mięczaki. Cechą charakterystyczną muszli tych ślimaków jest otwierająca się na końcu ostatniego skrętu szczelina, która służy do usuwania odchodów.

Ślimaki żyjące w oceanach na dużych głębokościach.

Wybrane gatunki:

Perotrochus Hirasei

Entemnotrochus Rumphii 

PRZEWIERTKOWATE

Ta duża rodzina ślimaków, żyjących w czapeczkowatych muszlach, zawdzięcza swą nazwę charakterystycznemu otworkowi na szczycie lub szczelinie na przednim brzegu. Muszle są z zewnątrz żebrowane, a wewnątrz najczęściej porcelanowo gładkie. Nie mają wieczka.

Wybrane gatunki:

Przewiertka

Nastrzępka

Diodora Listeri

CZARECZKI (CZASZOŁKI)

Ślimaki z tej rodziny żyją w strefie przybrzeżnej, przyssane do skał. Ich muszla jest czapeczkowata. Zewnętrzna powierzchnia jest gładka lub promieniście żebrowana, wewnętrzna gładka z dobrze widocznym odciskiem przyczepu mięśnia.

TROCHUSY (SKRĘPY)

Muszla w kształcie stożka, o spiczastym zakończeniu i płaskiej podstawie, o wysokości dochodzącej u największych okazów do 15-20 cm. Zewnętrzna powierzchnia muszli przeważnie żywo ubarwiona, wnętrze pokryte warstwą masy perłowej.
Trochusy występują w morzach strefy zwrotnikowej i podzwrotnikowej, a także umiarkowanej.

TURBANY

Bardzo duża grupa ślimaków. Niektóre z nich mogą być prawie kuliste lub stożkowate, gładkie albo silnie rzeźbione, z kolcami lub rowkami. Na zewnątrz często bardzo kolorowe, wewnątrz wyłożone warstwą perłową.

Większość gatunków występuje w ciepłych wodach, zwłaszcza na rafach koralowych.

Wybrane gatunki: Turban Turbo Petholatus Turbo Sarmaticus

NERITY

Grubościenne muszle tych ślimaków mają niską skrętkę i zgrubiałą wargę wewnętrzną, na której często widoczne są zęby. Wapienne wieczko ma niekiedy ziarnistą powierzchnię. Niektóre gatunki są zmiennie ubarwione. Dołek osiowy jest zakryty. Nerity występują licznie na skalistych brzegach i wśród namorzynów.

Wybrane gatunki:

Nerita Peloronta

Nerita Polita

Neritina Communis

POBRZEŻKI (BRZEGÓWKI)

Grupa ślimaków o mocno zbudowanych muszlach. Pobrzeżki żyją w strefie przybrzeżnej (na co wskazuje jego nazwa), co zmusza je do wytwarzania niezwykle twardej, odpornej na obtłukiwania skorupy. Potrafią one zadziwiająco długo żyć poza wodą, oraz wytrzymywać drastyczne zmiany zasolenia wody. Niektóre gatunki mają charakterystyczny wzór i ubarwienie. Szew jest zazwyczaj płytki, dołek osiowy zawsze zakryty, a wieczko cienkie, rogowe.

Wybrane gatunki:

Pobrzeżka

Littorina Scabra

Tectarius Coronatus

WIEŻYCZNIKI

Ślimaki występujące na całym świecie. Ich muszla ma charakterystyczny wydłużony kształt. Różnią się od muszli innych ślimaków głównie spiralną ornamentacją. Szew jest wyraźny, dołek osiowy zakryty, warga wewnętrzna przeważnie uszkodzona.

Wybrane gatunki: Wieżyczniki Turritella Terebra

POTAMIDIDAE

Niewielka grupa ślimaków, które żyją w bagnach namorzynowych i na błotnistych mieliznach. Muszle są mocne, jednolicie ubarwione, z licznymi skrętami o spiralnych żebrach i guzkach. Podstawa wargi zewnętrznej zagina się ku rynnie syfonalnej.

Wybrane gatunki:

Telescopium Telescopium

Cerithidea Cingulata

ZAWITKOWATE

Najliczniejsze ślimaki płytkowodne. Wiele gatunków ma muszle o bardzo zróżnicowanej wielkości i ornamentacji, przez co są one trudne do oznaczenia. Ich ubarwienie nie jest jaskrawe, a najczęściej szare, jasnobrązowe, białe.

Wybrane gatunki:

Zawitka

Rhinoclavis Aper

RÓŻA WIATRÓW

Nieliczna grupa ślimaków o bardzo dekoracyjnych, soczewkowatych muszlach, występująca w ciepłych wodach. Fałdy, przypominające stopnie schodów, otaczają duży szeroki i głęboki dołek osiowy. Krawędź otworu jest przeważnie uszkodzona, wieczko zazwyczaj rogowe.

SKRZYDELNIKOWATE

Tropikalna rodzina charakteryzująca się odmiennym kształtem każdej muszli. Dzielą się na sześć rodzajów:

• skrzydelniki (Strombus) – mają silnie rozszerzoną wargę,

• szponiatki (Lambis) – mają długie palcowate wyrostki,

• Tibia – są wrzecionowate z długą rynną syfonalną.

Wiele z nich jest barwnych, większość ma muszle ciężkie i grubościenne. Długie i wygięte wieczko ułatwia poruszanie się. Mają „wcięcie stromboidalne”, czyli odgięcie krawędzi w przednim brzegu wargi zewnętrznej, przez które ślimak wysuwa, umieszczone na słupku, lewe oko.

PORCELANKI

Bardzo liczna, ceniona przez kolekcjonerów grupa muszli. Mają piękne ubarwienie i błyszczącą powierzchnię, która sprawia, że z przyjemnością trzyma się je w dłoni. Niektóre muszle są bardzo małe, inne osiągają wielkość kilkunastu centymetrów. Muszle porcelanek mają owalny lub stożkowaty kształt oraz płaską lub lekko wypukłą podstawę.

Zwierzęta są aktywne w nocy, a kryją się w ciągu dnia. Odżywiają się polipami koralowców, gąbkami, a także glonami.

Wybrane gatunki: Cypraea Caputserpentis Cypraea Lamarckii Kaurii Porcelanka Tygrysia Cypraea Mappa

PRZYŁBICE (HEŁMY)

Ponad 80 gatunków przyłbic. Większość ma muszle o niskiej skrętce i bardzo szerokim ostatnim skręcie, który może być ornamentowany guzami, żebrami lub fałdami wzrostu. Warga zewnętrzna jest zgrubiała, często z zębami i, u niektórych większych gatunków, znacznie powiększona. Wrzeciono może być również zgrubiałe. Muszle samców mogą różnić się od muszli samic. Ślimaki te są mieszkańcami piaszczystego dna i żywią się głównie jeżowcami. Mają małe, cienkie, rogowe wieczko.

Wybrane gatunki:     Cassis Cornuta Przyłbica Czerwona Phalium Areola Morum Grande

STĄGWICE (BECZUŁKOWATE)

Kuliste, cienkościenne muszle należące do małej rodziny ślimaków. Mają niską skrętkę i bardzo szeroki ostatni skręt. Rynna syfonalna jest zwykle głęboka. Muszle są ornamentowane spiralnymi żebrami, które tworzą rowkowaną krawędź otworu. Większość tych ślimaków żyje na piaszczystym dnie poza krawędzią rafy koralowej.

Wybrane gatunki: Tonna Cepa Stągwica Tonna Dolium Tonna Sulcosa Malea Pomum

RÓG TRYTONA (TRYTONY)

Zazwyczaj grubościenne, masywne muszle o fantazyjnej ornamentacji. Niektóre z nich są wysokie, z dużym ostatnim skrętem. Na wrzecionie większości gatunków występują fałdy. Wiele gatunków ma włoskowate periostrakum, wszystkie zaś grube rogowe wieczko.

Trytony są typowymi mięsożercami żywiącymi się mięczakami, robakami, rozgwiazdami. Żyją na podłożach mulistych, koralowcach i skałach, w płytkich i głębokich tropikalnych wodach.

Wybrane gatunki: Tryton Cabestana Cutacea Ranella Olearium Fusitriton Oregonense Cymatium Pileare Gelagna Succincta

BURSIDAE

Wielkość tych muszli jest zróżnicowana, od średnich do bardzo dużych, podobnie jak kształt – niektóre są pękate z bogatą ornamentacją, grubymi żebrami, guzkami i kolcami, inne wysokie z delikatną ornamentacją. Kanał tych muszli przypomina rynienkę lub przeciętą bocznie rurkę. Przecina ona krawędź otworu na jego tylnym końcu. Ślimaki z tej rodziny żyją na piasku i przy koralowcach.

Wybrane gatunki: Tutufa Bubo Tutufa Rubeta Bufonaria Rana Bursa Cruentata

ROZKOLCOWATE

Muszle grubościenne, zazwyczaj pokryte dużymi, grubymi kolcami, licznymi fałdami oraz zakończone spiczastym syfonem, zamknięte wieczkiem. Występują we wszystkich morzach, ale szczególnie liczne są w wodach tropikalnych, na rafach koralowych.

Rozkolcowate żywią się innymi mięczakami oraz pąklami, a także szczątkami pochodzenia zwierzęcego. Liczne gatunki rozkolcowatych są zwalczanymi szkodnikami hodowli ostryg.

Wybrane gatunki: Haustellum Haustellum Siratus Motacilla Pteropurpura Trialata Homalocantha Zamboi Chicoreus Ramosus Murex Troscheli Nucella Lapillus Rapana Venosa

RAPA

Gatunek ślimaków mających muszle najczęściej kuliste, cienkościenne i kruche, prześwitujące i bezbarwne. Większość gatunków zamieszkuje kolonie miękkich, bezszkieletowych korali w ciepłych i tropikalnych morzach.

Wybrane gatunki:

Rapa Rapa

COLUMBARIIDAE

Mała, ale charakterystyczna grupa ślimaków. Muszle o wysokiej skrętce, gruszkowatym, rogowym wieczku i długiej rynnie syfonalnej. Skręty mają zazwyczaj krawędź ornamentowaną guzami, kolcami lub łuskami. Większość gatunków żyje w mulistym dnie mórz tropikalnych.

Wybrane gatunki:

Columbarium Pagoda

Columbarium Eastwoodae

COLUMBELLIDAE

Do tej rodziny należy ponad 30 rodzajów ślimaków. Muszle są małe, wrzecionowate, o zmiennym ubarwieniu. Na wrzecionie występują zazwyczaj fałdy, a na wewnętrznej krawędzi wargi zewnętrznej zęby. Ślimaki te żyją w ciepłych morzach, żywią się padliną.

Wybrane gatunki:

Strombina Elegans

Mazatlania Aciculata

Parametaria Macrostoma

Pyrene Flava

Pyrene Punctata

Columbella Mercatoria

MELONGENIDAE

Muszle z obszernym otworem, długą rynną syfonalną i gładkimi bądź pokrytymi kolcami skrętami. Do tej grupy należą między innymi ślimaki o największych na świecie muszlach. Te drapieżne zwierzęta żyją w płytkich wodach tropikalnych i ciepłych morzach.

PLEUROPLOCA

Muszle z tego gatunku są ciężkie, o wysokiej skrętce, gładkim wrzecionie, długiej rynnie syfonalnej i grubym, rogowym wieczku. Ślimaki są mięsożerne, żywią się głównie innymi mięczakami.

Wybrane gatunki: Pleuroploca Trapezium

FASCIOLARIIDAE

Muszle najczęściej o wrzecionowatym kształcie ze skrętką o wielu zwojach, prostej, długiej rynnie syfonalnej i gładkim wrzecionie. Ornamentację tworzą mocne guzki i poprzeczne fałdy. Wewnątrz otworu znajdują się żebra i spiralne rowki. Ślimaki te są drapieżne i żyją w ciepłych morzach wśród koralowców.

Wybrane gatunki: Fusinus Salisburyi Fusinus Nicobaricus Fusinus Colus Sinistralia Gallagheri

OLIWKI (ZAGŁĘBKI)

Rodzina drapieżnych ślimaków występująca w tropikalnych morzach. Ich muszle charakteryzują się różnorodnością barw i wzorów przy zbliżonym kształcie i ornamentacji. Wszystkie mają niską skrętkę, z kanalikowatym szwem , wydłużony otwór i wrzeciono z wydatnymi fałdami.

Wybrane gatunki: Oliva annulata Oliva Bulbosa Oliva Oliva Oliva Sayana Oliva Miniacea Olivella Biplicata

MITROWATE (MITRY)

Gładkie, atrakcyjnie ubarwione muszle występujące w tropikalnych rejonach Indopacyfiku wśród koralowców, pod kamieniami lub w piasku. Wszystkie mitry mają wąski otwór, wcięcie syfonalne i fałdy na wrzecionie. Warga zewnętrzna może być gładka, pomarszczona lub ząbkowana.

Wybrane gatunki:

Mitra Mitra

Mitra Stictica

Mitra Nigra